Skuteczność i efektywność kary pozbawienia wolności - przegląd badań empirycznych

Celem zajęć jest przedstawienie problematyki dotyczącej: skuteczności i efektywności kary pozbawienia wolności, a także powrotności do zakładów karnych, w oparciu o dane statystyczne i literaturę przedmiotu.

Zajęcia rozpoczyna część wyjaśniająca podstawową terminologię: kara pozbawienia wolności, skuteczność, efektywność, recydywa, kwestia społeczna. Następnie poprzez uznanie za J. Daneckim kwestii społecznej jako stanu lub procesu społecznego polegającego na niezaspokojeniu na szeroką skalę podstawowych potrzeb ludzkich lub problem społeczny szczególnie dokuczliwy dla danej społeczności, który należy rozwiązać, ponieważ stanowi dolegliwość o wysokim stopniu natężenia dla normalnego funkcjonowania społeczeństwa, nastąpi odniesienie do innych problemów społecznych tj. ubóstwo, bezrobocie, bezdomność, patologie społeczne, przestępczość, uzależnienia, kwestia edukacyjna, niepewność społeczna, marginalizacja czy wykluczenie (strukturalne, fizyczne i normatywne), które towarzyszą powrotności do zakładów karnych. Ponadto podczas zajęć przybliżone zostaną kryteria społeczno-demograficzne odnoszące się do osób i rodzin zagrożonych konfliktem z prawem wciąż w perspektywie alienacji. Na wykluczenie strukturalne wpływa miejsce zamieszkania, a także posiadanie dochodów poniżej granicy ubóstwa. Wykluczenie fizyczne jest związane z wiekiem, niepełnosprawnością, poziomem wykształcenia rodziców. Wykluczenie normatywne to konflikty z prawem, zjawiska patologii, brak odpowiedniej legislacji w odniesieniu do migrantów, postawy wobec sytuacji po odbyciu kar (opieka penitencjarna i postpenitencjarna, pomoc społeczna).

Roczne informacje statystyczne, Ministerstwo Sprawiedliwości CZSW

H. Machel, Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Gdańsk 2003

B. Hołyst, Bariery resocjalizacji penalnej, [w:] Problemy współczesnej penitencjarystyki w Polsce.

T. Bulenda, R. Musidłowski (red.), System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce, Warszawa 2003

M. Rudnik, Społeczna efektywność kary pozbawienia wolności, [w:] Socjotechnika. Jak oddziaływać skutecznie, A. Podgórecki (re d.), Warszawa 1970

A. Szymanowska, Więzienie i co dalej?, Wydawnictwo Żak, Warszawa 2003

P. Stępniak, Więzienie ten dom (mało) dobry. Oblicza i problemy współczesności, Difin Sp.z o.o, Warszawa 2021

G.B. Szczygieł, Społeczna readaptacja skazanych w polskim systemie penitencjarnym, Temida

Powrotność do przestępstwa w latach 2009 – 2015, Ministerstwo Sprawiedliwości

A. Leszczyńska, Powrotność skazanych do zakładów karnych, Przegląd Więziennictwa Polskiego, nr 96, Warszawa 2017